ผู้ที่ใช้ยาคุมรายเดือนอยู่ หากมีความจำเป็นที่จะต้องเลื่อนประจำเดือน ก็สามารถทำได้ง่าย ๆ โดยไม่ต้องรับประทานยาเลื่อนประจำเดือนร่วมด้วยนะคะ
…
สำหรับผู้ที่ใช้ยาคุมแบบ 21 เม็ด ตามปกติเมื่อรับประทานหมดแล้ว ก็จะต้องเว้นว่าง 7 วันก่อนต่อยาคุมแผงใหม่ ซึ่งช่วงที่เว้นว่างจะถือเป็นช่วงปลอดฮอร์โมนให้ประจำเดือนมา โดยมักจะมาประมาณวันที่ 3 – 4 ของการเว้นว่าง
ส่วนผู้ที่ใช้ยาคุมฮอร์โมนรวมแบบ 28 เม็ด ไม่ว่าจะเป็นสูตร 21/7 (เม็ดฮอร์โมน 21 เม็ด และเม็ดหลอก 7 เม็ด) หรือ 24/4 (เม็ดฮอร์โมน 24 เม็ด และเม็ดหลอก 4 เม็ด) ตามปกติก็จะต้องรับประทานไปจนครบทั้ง 28 เม็ด แล้วจึงค่อยต่อยาคุมแผงใหม่ ซึ่งช่วงที่รับประทานเม็ดหลอกจะถือเป็นช่วงปลอดฮอร์โมนให้ประจำเดือนมา โดยมักจะมาในวันที่ใช้เม็ดหลอกเม็ดที่ 3 – 4 โดยประมาณค่ะ
…
จะเห็นได้ว่า ผู้ที่ใช้ยาคุมฮอร์โมนรวม ทั้งแบบ 21 เม็ดและแบบ 28 เม็ด สามารถคาดคะเนได้เลยว่า ประจำเดือนควรจะมาเมื่อไหร่ จึงง่ายที่จะวางแผนการเดินทาง หรือจัดตารางทำกิจกรรมใด ๆ ไม่ให้ตรงกับช่วงที่มีประจำเดือน
อย่างไรก็ตาม หากหลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่ไม่อยากให้ประจำเดือนมาตรงกับช่วงเวลาที่เป็นปัญหา ก็ให้ข้ามช่วงปลอดฮอร์โมนไปเลยนะคะ
…
นั่นคือ สามารถเลื่อนประจำเดือนในระหว่างที่ใช้ยาคุมแบบ 21 เม็ดได้โดย เมื่อใช้แผงเดิมหมดแล้ว ก็ให้ต่อแผงใหม่ในวันถัดมา โดยไม่ต้องเว้นว่าง 7 วันก่อน
…
ส่วนผู้ใช้ยาคุมฮอร์โมนรวมแบบ 28 ที่ต้องการเลื่อนประจำเดือน ก็ให้รับประทานเฉพาะเม็ดฮอร์โมน ซึ่งอาจมี 21 เม็ด หรือ 24 เม็ด ขึ้นกับยี่ห้อที่ใช้ หมดแล้วก็ให้ทิ้งแผงยาซึ่งเหลือเพียงเม็ดหลอก จากนั้นจึงเริ่มแผงใหม่ในวันถัดมา
…
การเลื่อนประจำเดือนโดยข้ามช่วงปลอดฮอร์โมนเช่นนี้ ยังให้ผลคุมกำเนิดต่อเนื่องทุกวัน จึงสามารถมีเพศสัมพันธ์ได้ตามปกติ
หากไม่มีข้อจำกัดในการใช้ยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม การเลื่อนประจำเดือนด้วยการข้ามช่วงปลอดฮอร์โมน ก็ถือว่ามีความปลอดภัย และไม่จำกัดระยะเวลาค่ะ
จึงสามารถรับประทานยาคุมแผงใหม่ไปจนหมดแผงได้เลยนะคะ แล้วจึงเริ่มแผงถัดไปตามวิธีการใช้ปกติ หากทำเช่นนี้ ประจำเดือนก็จะมาในช่วงปลอดฮอร์โมนของแผงใหม่นั่นเอง
หรือถ้าต้องการเลื่อนประจำเดือนต่อ ก็ให้ข้ามช่วงปลอดฮอร์โมนไปเหมือนเดิมค่ะ
…
แต่แม้ว่าจะข้ามช่วงปลอดฮอร์โมนในรอบที่แล้ว หรือต่อเนื่องกันมากกว่า 1 รอบ ก็ห้ามเพิ่มวันปลอดฮอร์โมนให้นานเกิน 7 วันนะคะ (หรือไม่เกิน 4 วันถ้าใช้ยาคุมสูตร 24/4) เพราะอาจทำให้ประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดลดลง หรือไม่มีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องค่ะ
…
ยกตัวอย่างเช่น ถ้าใช้ยาคุมแบบ 21 เม็ดแผงแรกหมดแล้ว แต่ไม่อยากให้มีประจำเดือน ก็ต่อแผงที่สองในวันถัดมาได้เลย
และเมื่อใช้ยาคุมแผงที่สองจนครบ 21 เม็ดแล้ว ถ้าไม่ต้องการเลื่อนประจำเดือนอีก ก็เว้นว่าง 7 วันเพื่อให้ประจำเดือนมา (ซึ่งมักจะมาประมาณวันที่ 3 หรือ 4 ของการเว้นว่าง) แล้วจึงต่อยาคุมแผงที่สามในวันที่ 8 ของการเว้นว่าง
แต่ถ้าต้องการเลื่อนประจำเดือนอีก ก็ให้ต่อแผงที่สามโดยไม่ต้องเว้นว่างก่อนนะคะ
…
ส่วนผู้ที่ใช้ยาคุมฮอร์โมนรวมแบบ 28 เม็ด ไม่ว่าจะเป็นสูตร 21/7 หรือ 24/4 ถ้าไม่ต้องการให้ประจำเดือนมา เมื่อใช้เม็ดฮอร์โมนของแผงแรกครบแล้ว ก็ให้ทิ้งเม็ดหลอก แล้วเริ่มแผงที่สองในวันถัดมา
ซึ่งถ้าต้องการให้ประจำเดือนมาในรอบนี้ ก็ให้ใช้แผงที่สองไปจนครบ 28 เม็ด แล้วจึงค่อยต่อยาคุมแผงที่สาม ประจำเดือนก็จะมาในช่วงที่ใช้เม็ดหลอก (ซึ่งมักจะมาในวันที่ใช้เม็ดหลอกเม็ดที่ 3 – 4 โดยประมาณ)
แต่ถ้าต้องการเลื่อนประจำเดือนอีก ก็สามารถข้ามการใช้เม็ดหลอกในแผงที่สองได้เช่นกันค่ะ
…
ยาคุมรายเดือนที่จะใช้เพื่อเลื่อนประจำเดือน ควรเป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมที่มีฮอร์โมนระดับเดียวนะคะ (เม็ดฮอร์โมนทุกเม็ดมีตัวยาเหมือนกัน) ซึ่งก็คือยาคุมส่วนใหญ่ที่มีจำหน่ายอยู่นั่นเอง
ส่วนยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมที่มีฮอร์โมนหลายระดับ เช่น “ออยเลซ” และ “ไคลรา” หรือยาคุมชนิดฮอร์โมนเดี่ยว เช่น “เอ็กซ์ลูตอน”, “เดลิต้อน”, “ซีราเซท” และ “สลินดา” ไม่เหมาะที่จะนำมาใช้เลื่อนประจำเดือนค่ะ
…
เอกสารอ้างอิง
- FSRH Guideline: Combined Hormonal Contraceptive. Faculty of Sexual & Reproductive Healthcare, 2019. (Amended November 2020)