ยาคุมแบบ 28 เม็ดหลายยี่ห้อ มีทั้งเม็ดยาฮอร์โมนและเม็ดยาหลอกอยู่ในแผง โดยมักจะเริ่มด้วยเม็ดยาฮอร์โมน 21 หรือ 24 เม็ด แล้วตามด้วยเม็ดยาหลอกจนครบ 28 เม็ด เมื่อใช้หมดก็ให้ต่อแผงใหม่ในวันถัดมา
หากรับประทานถูกต้องและตรงเวลาสม่ำเสมอ ในช่วงที่มีผลป้องกันจากยาคุมรายเดือน ก็สามารถมีเพศสัมพันธ์แบบหลั่งในได้ โดยมีโอกาสตั้งครรภ์น้อยมากจนไม่น่ากังวล
แต่ว่าผลป้องกันนั้น มีเฉพาะในช่วงที่ใช้เม็ดยาฮอร์โมน หรือรวมไปถึงช่วงที่ใช้เม็ดยาหลอกด้วยล่ะ
…
ยาคุมแบบ 28 เม็ดจะมีการใช้ต่อเนื่องกันทุกวันโดยไม่ต้องเว้นว่าง นั่นคือ เมื่อรับประทานหมดแผงเดิมแล้วก็จะต่อแผงใหม่ในวันถัดมา
หากในแผงมีเม็ดยาหลอก จะถือเป็นช่วงปลอดฮอร์โมนให้ประจำเดือนมา โดยประจำเดือนมักจะมาหลังใช้เม็ดยาฮอร์โมนหมดไปแล้ว 2 – 3 วัน (ซึ่งตรงกับวันที่ใช้เม็ดยาหลอกเม็ดที่ 3 หรือ 4)
…
ยาคุมแบบ 28 เม็ด ที่มีทั้งเม็ดยาฮอร์โมนและเม็ดยาหลอกอยู่ในแผง ไม่ว่าจะเป็นยาคุมฮอร์โมนรวมสูตร 21/7 ซึ่งมีเม็ดยาฮอร์โมน 21 เม็ดและเม็ดยาหลอก 7 เม็ด หรือว่าจะเป็นยาคุมฮอร์โมนรวมและยาคุมฮอร์โมนเดี่ยวสูตร 24/4 ซึ่งมีเม็ดยาฮอร์โมน 24 เม็ดและเม็ดยาหลอก 4 เม็ด จะใช้การยับยั้งไข่ตกเป็นกลไกหลักในการป้องกันการตั้งครรภ์
และเนื่องจากสามารถยับยั้งไข่ตกได้มากกว่า 99% โดยเฉพาะเมื่อรับประทานถูกต้องและตรงเวลาสม่ำเสมอ จึงแทบจะไม่มีไข่ตกในช่วงที่ใช้ยาคุมเหล่านี้ค่ะ
ถ้าไม่มีไข่ตก แม้จะมีเพศสัมพันธ์แบบหลั่งใน อสุจิก็ไม่สามารถผสมกับไข่ได้ ความเสี่ยงที่จะตั้งครรภ์จึงมีน้อยมากจนไม่น่ากังวล
…
แต่เมื่อหยุดใช้ ก็อาจมีไข่ตกในรอบเดือนถัดมาได้เลย เพราะไม่มีผลยับยั้งจากยาคุมอีกแล้ว การมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน จึงมีโอกาสตั้งครรภ์ได้มาก
ในขณะที่ ถ้าต่อแผงใหม่ตามกำหนดและใช้ตรงเวลาสม่ำเสมอ ก็สามารถยับยั้งการตกไข่ที่กำลังจะเกิดขึ้นอีกได้ จึงถือว่ามีผลป้องกันอย่างต่อเนื่อง
…
ดังนั้น สำหรับผู้ใช้ยาคุมแบบ 28 เม็ดที่ยังต้องการใช้ยาคุมต่อ สามารถมีเพศสัมพันธ์หลั่งในได้ตามปกติ แม้ว่าจะยังอยู่ในช่วงที่รับประทานเม็ดยาหลอก เพราะถือว่ามีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องกันทุกวัน (แต่ควรรอให้ประจำเดือนหายดีก่อนจึงค่อยมีเพศสัมพันธ์)
โดยจะต้องไม่ลืมต่อยาคุมแผงใหม่ และควรรับประทานให้ตรงเวลาสม่ำเสมอ โดยเฉพาะในช่วงสัปดาห์แรกของแผงที่เป็นเม็ดยาฮอร์โมน เพื่อให้มั่นใจว่ายาคุมจะสามารถยับยั้งการตกไข่ในรอบนั้น ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
…
แต่ถ้าคิดว่าจะไม่ต่อยาคุมแผงใหม่แล้ว ก็ถือว่าการมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกันใด ๆ ในช่วงที่ไม่ได้รับประทานเม็ดยาฮอร์โมน มีความเสี่ยงที่จะตั้งครรภ์ได้นะคะ ดังนั้น หากยังไม่พร้อมจะมีบุตร ควรป้องกันด้วยการใช้ถุงยางอนามัย แม้จะยังอยู่ในช่วงท้ายของแผงเดิมซึ่งเป็นเม็ดยาหลอกก็ตาม
และหากต่อยาคุมแผงใหม่ช้าเกินไป หรือแม้ว่าจะต่อยาคุมตามกำหนด แต่ถ้าในช่วงสัปดาห์แรกของแผงที่เป็นเม็ดยาฮอร์โมน กลับลืมรับประทานติดต่อกันหลายวัน ก็ถือว่ามีความเสี่ยงเช่นกัน เพราะยาคุมอาจยับยั้งไข่ตกไม่ได้ จึงควรปฏิบัติตามแนวทางแก้ไขเมื่อต่อยาคุมแผงใหม่ช้าหรือเมื่อลืมรับประทานยา เพื่อลดความเสี่ยงของการตั้งครรภ์ไม่พร้อมค่ะ
…
เอกสารอ้างอิง
- FSRH CEU Guidance: Recommended Actions after Incorrect Use of Combined Hormonal Contraception. Faculty of Sexual & Reproductive Healthcare, 2020.
- U.S. Selected Practice Recommendations for Contraceptive Use. Centers for Disease Control and Prevention, 2016.
- Selected Practice Recommendations for Contraceptive Use, 3rd edition. World Health Organization, 2016.
- เอกสารกำกับยาภาษาอังกฤษ – Slinda®