จีเว็กซ่า (Gveza)

รีวิวยาคุม Gveza

จีเว็กซ่า (Gveza) เป็นยาคุมรายเดือนแบบ 21 เม็ดชนิดฮอร์โมนรวม ผลิตโดย Laboratorios Leon Farma, S.A. ในสเปน และนำเข้าโดยบริษัทอัลโวเจน ประเทศไทย จำกัด

มีจุดเด่นในการรักษาสิว ลดความมันของผิวและเส้นผม อีกทั้งยังต้านการบวมน้ำ จึงนำไปใช้คุมกำเนิดสำหรับผู้หญิงที่มีฮอร์โมนเพศชายมาก โดยไม่ทำให้น้ำหนักเพิ่มจากการคั่งของน้ำในร่างกาย มีราคาแผงละประมาณ 250 – 280 บาท

ในแผงของ จีเว็กซ่า จะมียาเม็ดกลมนูน เคลือบฟิล์มสีเหลือง เรียบทั้งสองด้าน จำนวน 21 เม็ด

ซึ่งมีตัวยาฮอร์โมนเอสโตรเจนที่มีชื่อว่า เอทธินิลเอสตราไดออล (Ethinyl estradiol; EE) เม็ดละ 0.03 มิลลิกรัม และฮอร์โมนโปรเจสตินชื่อว่า ดรอสไพรีโนน (Drospirenone; DRSP) เม็ดละ 3 มิลลิกรัม เหมือนกันทั้งหมด

จีเว็กซ่า จัดอยู่ในกลุ่มของยาคุมประเภทฮอร์โมนต่ำ (Low dose pills) เพราะมี เอทธินิลเอสตราไดออล น้อยกว่า 0.050 มิลลิกรัม ดังนั้น อาการคลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ หรือการเกิดฝ้า จึงพบได้น้อยกว่ายาคุมประเภทฮอร์โมนสูง

ส่วน ดรอสไพรีโนน สามารถต้านฤทธิ์แอนโดรเจนและมีผลขับปัสสาวะอย่างอ่อนค่ะ จีเว็กซ่า จึงมีจุดเด่นในการลดสิว ลดความมันของผิวและเส้นผม แต่ไม่ทำให้น้ำหนักเพิ่มจากการคั่งของน้ำในร่างกาย ถือเป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการคุมกำเนิด สำหรับผู้หญิงที่มีฮอร์โมนเพศชายมาก โดยไม่ทำให้อ้วนหรือบวมน้ำจากยาคุม

อย่างไรก็ตาม พบการเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดจากการใช้ยาคุมสูตรที่มี เอทธินิลเอสตราไดออล รวมกับ ดรอสไพรีโนน 9 – 12 ราย ต่อผู้ใช้ 10,000 คนต่อปี และอาจเพิ่มสูงขึ้นอีกหลายเท่าหากนำมาใช้อย่างไม่เหมาะสม หรือผู้ใช้มีความเสี่ยงอื่น ๆ ของการเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดร่วมด้วย

จึงควรปรึกษาสูตินรีแพทย์ก่อนใช้ จีเว็กซ่า นะคะ โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคประจำตัว เพื่อลดความเสี่ยงของการเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือด รวมถึงการเกิดมะเร็งบางชนิดที่สัมพันธ์กับฮอร์โมนเพศ หรือการเสียชีวิตด้วยโรคหลอดเลือดสมอง/โรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด

ยาคุมแบบ 21 เม็ดที่มีตัวยาเหมือนกับ จีเว็กซ่า ได้แก่ ยาสมิน (Yasmin), เมโลเดีย (Melodia), จัสติมา (Justima) และ ลิปซ์ (Lipz)

ส่วนยาคุมแบบ 28 เม็ดที่มีตัวยาเหมือนกับ จีเว็กซ่า ได้แก่ ลิปซ์ อีดี (Lipz ED)

แนะนำให้เริ่มยาคุมแผงแรกภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน เพื่อให้มั่นใจว่าผู้ใช้ไม่ได้ตั้งครรภ์อยู่ ในกรณีนี้ยาคุมจะยับยั้งการตกไข่ในรอบเดือนนั้นเลย จึงถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้ทันที

หรือจะเริ่มยาคุมแผงแรกโดยไม่รอให้ประจำเดือนมาก่อนก็ได้ค่ะ ถ้ามั่นใจว่าไม่ได้ตั้งครรภ์ แต่ยาคุมอาจยับยั้งการตกไข่ในรอบเดือนนั้นไม่ทัน ดังนั้น หากไม่มีผลป้องกันจากวิธีคุมกำเนิดอื่นอยู่ ก็ควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือให้ใช้ถุงยางอนามัยป้องกันร่วมด้วย จนกว่าจะใช้ จีเว็กซ่า ติดต่อกันครบ 7 วันก่อน

อาการคลื่นไส้/อาเจียนอาจเกิดขึ้นได้  โดยเฉพาะในช่วงแรก ๆ ที่ยังไม่ชินกับยาคุม จึงควรรับประทาน จีเว็กซ่า ในเวลาก่อนนอน เพื่อลดผลข้างเคียงดังกล่าว อีกทั้งป้องกันปัญหาการลืมใช้

และควรรับประทานต่อให้ตรงเวลาสม่ำเสมอ เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดในการป้องกันการตั้งครรภ์นะคะ

ในแผงของ จีเว็กซ่า จะระบุตัวย่อของวันในสัปดาห์ ทั้งภาษาอังกฤษและภาษาไทย ไว้ด้านเดียวกับเม็ดยา ซึ่งแม้ว่าทั้ง 21 เม็ดจะมีตัวยาเหมือนกัน แต่ก็ควรใช้เรียงตามลำดับ เพื่อให้ง่ายต่อการตรวจสอบประจำวัน และป้องกันการรับประทานผิดพลาด

โดยให้เลือกเม็ดยาที่ระบุตัวย่อตรงตามวันที่ใช้จริง มารับประทานวันละเม็ด เรียงตามลำดับไปเรื่อย ๆ จนกว่าจะหมดแผง

เช่น ถ้าวันที่เริ่มใช้ยาคุมแผงนี้ตรงกับวันพุธ ก็ให้แกะเม็ดยาที่ระบุตัวย่อ “WED พ.” (ซึ่งย่อมาจากWednesday วันพุธ) จากแถวบนสุด มารับประทานเป็นเม็ดแรก

หรือจะเลือกเม็ดยา “WED พ.” จากแถวที่สองหรือสามมาใช้ก่อนก็ได้เช่นกันค่ะ

จากนั้นก็รับประทานต่อวันละเม็ดตามลำดับ ไปเรื่อย ๆ จนครบ 21 เม็ด

เมื่อใช้หมดแผงแล้ว ก็ให้เว้นว่าง 7 วันเพื่อเป็นช่วงปลอดฮอร์โมน ซึ่งประจำเดือนจะมาประมาณวันที่ 3 หรือ 4 ของการเว้นว่าง หรืออาจคลาดเคลื่อนจากนั้นเล็กน้อย

เมื่อประจำเดือนมาแล้ว ไม่จำเป็นจะต้องเริ่มแผงใหม่ในวันแรกที่ประจำเดือนมา แต่ถ้าเว้นว่างจนครบ 7 วันแล้วยังมีประจำเดือนอยู่ ก็ไม่ต้องรอให้ประจำเดือนหายดีก่อนนะคะ ให้ต่อแผงใหม่ในวันที่ 8 ของการเว้นว่างได้เลย เพื่อให้มีผลคุมกำเนิดที่ต่อเนื่องกัน

การรับประทานยาคุมรายเดือนให้ตรงเวลา ในทางทฤษฎีจะหมายถึง ควรรับประทานแต่ละเม็ดห่างกัน 24 ชั่วโมง แต่เพื่อความสะดวกและง่ายต่อการจดจำ ในทางปฏิบัติจึงแนะนำให้รับประทานตรงกับเวลาเดิมของวัน เช่น อาจกำหนดเวลารับประทานยาคุมไว้ในเวลา 20.00 น. (หรือเวลาอื่นตามความสะดวกของผู้ใช้แต่ละราย)

เมื่อลืมก็ควรรับประทานทันทีที่นึกได้ ซึ่งถ้าใช้ทันภายในเวลาไม่ถึง 24 ชั่วโมง หรือยังไม่ถึงเวลาที่จะต้องรับประทานยาคุมเม็ดถัดไป จะถือเป็นการรับประทาน จีเว็กซ่า ช้ากว่าเวลาที่กำหนดไว้

แต่ถ้าใช้ไม่ทันช่วงเวลาดังกล่าว ก็จะถือว่าพลาดการใช้ยาคุมของวันที่ลืมไปแล้วค่ะ

เป็นต้นว่า ถ้าลืมรับประทานยาคุมในเวลา 20.00 น. ของวันอังคาร แล้วนึกได้และแกะเม็ดยาที่ลืมมาใช้ได้ทันก่อนถึงเวลา 20.00 น. ของวันพุธ ก็จะถือว่า ในวันอังคารมีการรับประทาน จีเว็กซ่า ช้ากว่าเวลาที่กำหนดไว้ (1 late pill)

แต่ถ้านึกได้ในเวลา 20.00 น. ของวันพุธ หรือหลังจากนั้น ก็จะถือว่าพลาดการใช้ จีเว็กซ่า ในวันอังคารไปแล้ว (1 missed pill)

ไม่ว่าจะลืมแค่วันเดียว หรือลืมต่อเนื่องกันหลายวัน ในวันที่นึกได้ก็จะรับประทานยาคุมไม่เกิน 2 เม็ด/วันนะคะ

นั่นคือ ถ้ายังไม่ถึงเวลารับประทานยาคุมประจำวัน ก็ให้แกะเม็ดยาของวันที่ลืมครั้งล่าสุด มารับประทานทันทีที่นึกได้ 1 เม็ด แล้วรอรับประทานเม็ดยาที่ต้องใช้ในวันนั้น ตามเวลาปกติอีก 1 เม็ด

แต่ถ้าถึงเวลารับประทานยาคุมประจำวันแล้ว ก็ให้แกะเม็ดยาของวันที่ลืมครั้งล่าสุดมา 1 เม็ด และเม็ดยาที่ต้องใช้ในวันนั้นอีก 1 เม็ด มารับประทานพร้อมกัน

ส่วนวันต่อ ๆ ไปก็ให้รับประทานยาคุมวันละเม็ดเหมือนเดิมค่ะ

ยกตัวอย่างเช่น ลืมรับประทาน จีเว็กซ่า ในเวลา 20.00 น. ของวันอังคารและวันพุธ ติดต่อกัน 2 วัน แล้วนึกได้ในเวลา 08.00 น. ของวันพฤหัสบดี

เนื่องจากยังไม่ถึงเวลารับประทานยาคุมประจำวันพฤหัสบดี จึงให้แก้ไขโดยแกะเม็ดยาวันพุธ ซึ่งเป็นเม็ดล่าสุดที่ลืมใช้ มารับประทาน 1 เม็ดก่อน แล้วเมื่อถึงเวลา 20.00 น. จึงค่อยรับประทานเม็ดยาวันพฤหัสบดีอีก 1 เม็ด

ส่วนเม็ดยาที่ลืมใช้ในวันอังคาร ถือว่าพลาดการใช้ไปแล้ว จึงให้ข้ามไปได้เลยนะคะ

ในวันศุกร์และวันถัด ๆ ไป ก็ให้รับประทานยาคุมวันละเม็ดในเวลา 20.00 น. เหมือนเดิม

อ้างอิงแนวทางขององค์การอนามัยโลก (Family Planning: A Global Handbook for Providers, Updated 4th edition. World Health Organization, 2022) สำหรับยาคุมที่มีปริมาณเอทธินิลเอสตราไดออล 0.030 – 0.035 มิลลิกรัม จะไม่มีผลคุมต่อเนื่องถ้าลืมใช้ติดต่อกันตั้งแต่ 72 ชั่วโมงขึ้นไป (นับจากเวลาที่ควรใช้ ไปหาเวลาที่ได้รับประทานจริง)

นั่นหมายถึง หากเริ่มใช้ จีเว็กซ่า แผงนี้ถูกต้องและมีผลคุมกำเนิดแล้ว แม้จะพลาดการใช้ยาคุมไป 1 – 2 เม็ด ก็ยังถือว่ามีผลคุมกำเนิดต่อเนื่อง และสามารถมีเพศสัมพันธ์ได้ตามปกติ โดยไม่จำเป็นต้องใช้วิธีป้องกันอื่น ๆ เพิ่มเติมค่ะ

อย่างไรก็ตาม การที่รับประทานไม่ตรงเวลาสม่ำเสมอ หรือลืมรับประทาน ก็อาจทำให้ประสิทธิภาพของยาคุมลดลงได้นะคะ

ยกตัวอย่างเช่น ถ้าลืมรับประทาน จีเว็กซ่า ในเวลา 20.00 น. ของวันอังคาร แล้วมานึกได้ในเวลา 20.00 น. ของวันพุธ จึงต้องแกะเม็ดยาวันอังคารและเม็ดยาวันพุธมารับประทานพร้อมกัน แต่เนื่องจากใช้ไม่ทันภายในเวลาที่ยืดหยุ่นให้ในวันอังคาร จึงถือว่าพลาดการใช้ยาคุมในวันอังคารไปแล้ว หรือนับเป็น 1 missed pill

แต่ถ้าลืมรับประทาน จีเว็กซ่า ในเวลา 20.00 น. ของวันอังคารและวันพุธ ติดต่อกัน 2 วัน แล้วมานึกได้ในเวลา 20.00 น. ของวันพฤหัสบดี ก็ให้ข้ามเม็ดยาวันอังคารไปเลย แล้วแกะเม็ดยาวันพุธและเม็ดยาวันพฤหัสบดีมารับประทานพร้อมกัน โดยถือว่าพลาดการใช้ยาคุมทั้งในวันอังคารและวันพุธ นั่นคือ นับเป็น 2 missed pills

ซึ่งแม้จะพลาดการใช้ยาคุม 1 หรือ 2 เม็ด แต่สำหรับ จีเว็กซ่า ถือว่ายังคงมีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องค่ะ

แต่ถ้าลืมรับประทาน จีเว็กซ่า ติดต่อกันตั้งแต่ 72 ชั่วโมงขึ้นไป (หรือนับเป็น 3 missed pills หรือมากกว่า) ก็จะต้องงดมีเพศสัมพันธ์ไปก่อน หรือให้ใช้ถุงยางอนามัยป้องกันร่วมด้วย จนกว่าจะได้รับประทานยาคุมติดต่อกันครบ 7 วัน

และในกรณีที่เม็ดใดเม็ดหนึ่ง หรือทั้งหมดที่ลืมรับประทาน อยู่ในช่วงสัปดาห์แรกของแผง (นั่นคือ ยังใช้ยาคุมแผงนี้ไม่ครบ 7 วัน) และมีเพศสัมพันธ์ไปแล้วโดยไม่ได้ใช้ถุงยางอนามัย ควรรับประทานยาคุมฉุกเฉินเป็นวิธีป้องกันสำรอง ภายใน 120 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์

หรือในกรณีที่เม็ดใดเม็ดหนึ่ง หรือทั้งหมดที่ลืมรับประทาน อยู่ในช่วงสัปดาห์สุดท้ายของแผง (นั่นคือ เหลือเม็ดยาให้ใช้ต่อไม่ถึง 7 วัน) หรือมีประจำเดือนมาแล้ว ก็ให้ต่อแผงใหม่หลังจากที่ใช้แผงเดิมหมด โดยไม่ต้องเว้นว่าง 7 วันก่อน

การลืมรับประทาน จีเว็กซ่า ติดต่อกันหลายวัน โดยเฉพาะในช่วงวันท้าย ๆ ของแผง อาจทำให้ประจำเดือนในรอบนี้มาก่อนกำหนด

หรือถ้าประจำเดือนไม่ได้มาก่อนกำหนด การที่ต่อยาคุมแผงใหม่โดยไม่เว้นว่าง 7 วันก่อน ก็อาจทำให้ประจำเดือนรอบนี้ถูกเลื่อนออกไป โดยมาในช่วงที่เว้นว่าง 7 วันครั้งหน้านั่นเอง