หลังรับประทานยาคุมฉุกเฉินไปแล้ว ถ้าต่อมามีการถ่ายอุจจาระ ไม่ว่าถ่ายปกติหรือถ่ายเหลว จะส่งผลต่อประสิทธิภาพของยาคุมฉุกเฉินหรือไม่ ควรแก้ไขอย่างไร และจำเป็นต้องหลีกเลี่ยงการใช้ยาระบายในวันเดียวกันหรือเปล่า
องค์การอนามัยโลก (WHO) และ ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค สหรัฐอเมริกา (CDC) ไม่ได้กำหนดแนวทางปฏิบัติไว้ สำหรับกรณีที่ถ่ายอุจจาระหลังรับประทานยาคุมฉุกเฉินค่ะ อีกทั้งไม่ได้ห้ามใช้ร่วมกับยาระบาย
ถ้าอ้างอิงจากคู่มือปฏิบัติงานวางแผนครอบครัว ซึ่งยึดตามแนวทางขององค์การอนามัยโลก ก็ไม่ต้องแก้ไขใด ๆ เมื่อมีการถ่ายอุจจาระหลังรับประทานยาคุมฉุกเฉิน ไม่ว่าจะเป็นการถ่ายปกติหรือถ่ายเหลว และไม่ห้ามการใช้ยาระบาย
อย่างไรก็ตาม หากมีปัญหาท้องเสียอย่างรุนแรงและเป็นอยู่นาน ในระหว่างหรือหลังจากที่รับประทานยาคุมฉุกเฉิน ผู้ให้คำปรึกษาบางรายก็อาจใช้แหล่งอ้างอิงอื่น ๆ มาประกอบการพิจารณา
เช่น คณะอนามัยเจริญพันธุ์และสุขภาวะทางเพศ สหราชอาณาจักร (FSRH) ได้กำหนดแนวทางปฏิบัติไว้ สำหรับกรณีที่ถ่ายเหลวอย่างรุนแรงและต่อเนื่องมากกว่า 24 ชั่วโมง ว่าควรรับประทานยาคุมฉุกเฉินซ้ำ หรืออาจใส่ห่วงอนามัยชนิดหุ้มทองแดง ภายใน 120 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์
ซึ่งแม้จะเกิน 120 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์ไปแล้ว ถ้าประมาณเวลาตกไข่ได้ และยังอยู่ภายใน 5 วันหลังไข่ตก ก็สามารถใส่ห่วงอนามัยชนิดหุ้มทองแดงเพื่อคุมกำเนิดฉุกเฉินได้นะคะ
การใช้ยาระบายไม่ถือเป็นข้อห้ามตามแนวทางนี้เช่นกัน แต่ถ้าทำให้ถ่ายเหลวหรือถ่ายเป็นน้ำตั้งแต่ 6 ครั้งขึ้นไปภายใน 24 ชั่วโมง และไม่ดีขึ้นภายใน 1 วัน ก็ควรแก้ไขตามที่กล่าวไว้ข้างต้นค่ะ
เอกสารอ้างอิง
- FSRH Clinical Guidance: Drug Interactions with Hormonal Contraception, May 2022.
- FSRH Guidance: Emergency Contraception, 2017. (Amended July 2023)
- Selected Practice Recommendations for Contraceptive Use, 3rd edition. World Health Organization, 2016.
- U.S. Selected Practice Recommendations for Contraceptive Use. Centers for Disease Control and Prevention, 2024.
- กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือการวางแผนครอบครัวสำหรับเจ้าหน้าที่สาธารณสุข, กันยายน 2563.