โพสต์ 1 ฟอร์ต (Post 1 forte)

โพสต์ 1 ฟอร์ต (Post 1 forte) เป็นยาคุมฉุกเฉินแบบ 1 เม็ด ผลิตโดยบริษัท นิวไลฟ์ฟาร์ม่า จำกัด ราคาแผงละประมาณ 40 – 50 บาท

ในแผงของ โพสต์ 1 ฟอร์ต จะมียาเม็ดตอกอัด รูปกลม แบน สีขาว ด้านหนึ่งมีอักษร NEWLIFE อีกด้านหนึ่งมีตัวเลข 1.5 จำนวน 1 เม็ด ซึ่งมีตัวยาฮอร์โมนโปรเจสตินชื่อว่าเลโวนอร์เจสเทรล (Levonorgestrel; LNG) 1.5 มิลลิกรัม

ชื่อการค้าว่า โพสต์ 1 ฟอร์ต (Post 1 forte) เป็นการเน้นถึงจุดเด่นที่มี

โดยคำว่า POST ก็คือ Postcoital pill หมายถึง ยาเม็ดคุมกำเนิดที่ใช้หลังการมีเพศสัมพันธ์ หรือยาคุมฉุกเฉินนั่นเอง

ตัวเลข 1 หมายถึง รับประทานเพียงเม็ดเดียวและครั้งเดียวเท่านั้น (1 tablet 1 step) ซึ่งใช้ง่ายและสะดวกกว่า เมื่อเทียบกับการใช้ยาคุมฉุกเฉินแบบ 2 เม็ดตามวิธีดั้งเดิม ที่ต้องแบ่งรับประทานเป็น 2 ครั้ง

ส่วนคำว่า FORTE หมายถึง ยาเม็ดนี้มีความแรงมากกว่าปกติ นั่นคือ 1 เม็ดของ โพสต์ 1 ฟอร์ต จะมีตัวยาเลโวนอร์เจสเทรล 1.5 มิลลิกรัม ในขณะที่ยาคุมฉุกเฉินแบบ 2 เม็ด มีตัวยาเม็ดละ 0.75 มิลลิกรัม

โพสต์ 1 ฟอร์ต จัดอยู่ในกลุ่มของยาคุมฉุกเฉินชนิดฮอร์โมนโปรเจสติน (Progestin only emergency contraceptive pill; Progestin only ECP) ซึ่งอาจเรียกตามตัวยาสำคัญว่า ยาคุมฉุกเฉินชนิดตัวยาเลโวนอร์เจสเทรล (Levonorgestrel emergency contraceptive pill; LNG ECP)

เมื่อพิจารณาจากวิธีคุมกำเนิดทั้งหมด การใส่ห่วงอนามัยทองแดง นอกจากจะใช้เพื่อคุมกำเนิดปกติแล้ว ยังถือเป็นวิธีคุมกำเนิดฉุกเฉินที่มีประสิทธิภาพสูงกว่ายาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉินทุกชนิด

แต่ถ้าเปรียบเทียบเฉพาะการคุมฉุกเฉินแบบรับประทาน ยาคุมฉุกเฉินชนิดตัวยาเลโวนอร์เจสเทรลมีประสิทธิภาพด้อยกว่ายาคุมฉุกเฉินชนิดตัวยายูลิพริสทอล อะซีเตท แต่มีประสิทธิภาพสูงกว่าและมีผลข้างเคียงต่ำกว่ายาคุมฉุกเฉินชนิดฮอร์โมนรวมค่ะ

โดยผลข้างเคียงที่พบได้บ่อยจากยาคุมฉุกเฉินชนิดตัวยาเลโวนอร์เจสเทรล ได้แก่ คลื่นไส้ อาเจียน วิงเวียน ปวดศีรษะ ปวดเกร็งท้องน้อย คัดตึงเต้านม อ่อนเพลีย และเลือดออกกะปริบกะปรอย ซึ่งอาจเกิดขึ้นภายใน 7 วันหลังรับประทาน แต่ถ้าไม่มีก็ไม่ต้องกังวล เพราะไม่ใช่สิ่งที่บ่งชี้ว่าจะป้องกันได้ผลหรือไม่

ถ้าไม่มีการตั้งครรภ์ ประจำเดือนของผู้ใช้ยาคุมฉุกเฉินส่วนใหญ่จะมาตรงเวลาตามรอบปกติเดิม หรืออาจคลาดเคลื่อน (เร็วหรือช้ากว่าที่คาดไว้ก็ได้) เพียงไม่กี่วัน

ในอดีต เคยมีความกังวลว่าการใช้ยาคุมฉุกเฉิน ซึ่งปริมาณฮอร์โมนสูงกว่ายาคุมปกติหลายเท่า อาจทำให้เกิดอันตรายที่รุนแรงหรือถาวรตามมา

ซึ่งต่อมา องค์การอนามัยโลกก็แก้ความเข้าใจผิดดังกล่าวไปแล้ว และยังได้รวบรวมมานำเสนอไว้ใน Family Planning: A Global Handbook for Providers Updated 4th edition, 2022. ว่ายาคุมฉุกเฉิน…

• สามารถใช้ได้กับสตรีทุกวัย รวมทั้งในวัยรุ่น
• ออกฤทธิ์ยับยั้งหรือเลื่อนเวลาการตกไข่ ไม่มีผลต่อการฝังตัวของตัวอ่อน และไม่ทำให้แท้ง
• ไม่ทำให้เกิดภาวะผิดปกติแต่กำเนิดในทารก หากตั้งครรภ์
• แม้จะมีการใช้ไปแล้วในรอบเดือนเดียวกัน แต่หากจำเป็นก็ใช้ซ้ำอีกได้
• ไม่ส่งเสริมให้มีพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ
• ไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ และไม่ทำให้มีลูกยากในอนาคต

อย่างไรก็ตาม แม้จะมีความปลอดภัย ใช้ง่าย หาซื้อได้สะดวก และมีราคาไม่แพง แต่ก็มีประสิทธิภาพต่ำกว่าวิธีคุมกำเนิดมาตรฐาน จึงไม่ควรใช้แทนวิธีคุมกำเนิดปกตินะคะ

เมื่อใช้วิธีคุมกำเนิดปกติผิดพลาด ไม่ถูกต้อง หรือมีเหตุฉุกเฉิน เช่น ถูกข่มขืน ถุงยางอนามัยรั่วแตก ห่วงอนามัยหลุด ลืมฉีดหรือลืมรับประทานยาคุม เป็นต้น ควรรับประทานยาคุมฉุกเฉินให้เร็วที่สุดที่ทำได้

โดยในเอกสารกำกับยาของ โพสต์ 1 ฟอร์ต ระบุให้รับประทาน 1 เม็ดทันที หรือเร็วที่สุดหลังมีเพศสัมพันธ์ แต่ไม่นานเกินกว่า 72 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์ค่ะ

อย่างไรก็ตาม ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค สหรัฐอเมริกา (Centers for Disease Control and Prevention; CDC), สมาคมกุมารแพทย์แห่งสหรัฐอเมริกา (American Academy of Pediatrics; AAP) และ องค์การอนามัยโลก (World Health Organization; WHO) แนะนำว่า ในกรณีที่จำเป็น แม้จะเกิน 72 ชั่วโมงไปแล้ว ก็ยังสามารถใช้ได้ถ้ายังไม่เกิน 120 ชั่วโมง เพราะแม้ว่าประสิทธิภาพจะด้อยกว่าการใช้ภายใน 72 ชั่วโมงแรก แต่ก็ดีกว่าไม่มีการป้องกันใด ๆ เลย

หากอาเจียนภายใน 2 ชั่วโมงหลังรับประทาน โพสต์ 1 ฟอร์ต ยาคุมอาจยังดูดซึมไม่สมบูรณ์ และไม่เพียงพอต่อการป้องกันการตั้งครรภ์ จึงควรรับประทานซ้ำอีกครั้งนะคะ

ยาคุมฉุกเฉินแบบ 1 เม็ดที่มีตัวยาเหมือนกับ โพสต์ 1 ฟอร์ต ได้แก่ เมเปิ้ล ฟอร์ท (Maple forte), แทนซี วัน (Tansy one), มาดอนน่า วัน (Madonna one), รีโวค-1.5 (Revoke-1.5) และ วีนัส วัน (Venuz one)

ส่วนยาคุมฉุกเฉินแบบ 2 เม็ด ที่มีตัวยาเลโวนอร์เจสเทรลรวมทั้งแผงเท่ากับ โพสต์ 1 ฟอร์ต ซึ่งสามารถนำมาใช้แทนได้เช่นกัน ได้แก่ โพสตินอร์ (Postinor), มาดอนน่า (Madonna), แมรี่ พิงค์ (Mary pink), แอปคาร์ นอร์แพ็ก (ABCA Norpak), เลดี้นอร์ (Ladynore) และ แจนนี่ (Janny)