เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดในการป้องกันการตั้งครรภ์ ก็ควรรับประทานยาคุมให้ถูกต้องและตรงเวลาสม่ำเสมอ แต่ถ้าลืมใช้ แล้วรับประทานช้ากว่าเวลาที่กำหนดไป 2 ชั่วโมงล่ะ ยาคุมจะยังมีผลคุมกำเนิดอยู่หรือไม่ และจำเป็นต้องป้องกันด้วยวิธีอื่น ๆ เพิ่มเติมหรือเปล่านะ
…
ยาคุมรายเดือน มีเวลายืดหยุ่นให้รับประทานเม็ดยาฮอร์โมนช้าเกินเวลาที่กำหนดได้นานกว่า 2 ชั่วโมงค่ะ ส่วนการรับประทานเม็ดยาหลอกช้านั้นก็ไม่เป็นไร เพราะถือเป็นช่วงปลอดฮอร์โมนอยู่แล้ว
ดังนั้น ถ้ามีผลคุมกำเนิดจากยาคุมแผงนั้นอยู่ แม้จะรับประทานเม็ดยาฮอร์โมนใดเม็ดหนึ่งช้าไป 2 ชั่วโมง ก็ยังถือว่ามีผลคุมกำเนิดต่อเนื่อง และไม่จำเป็นจะต้องใช้วิธีคุมกำเนิดอื่น ๆ ร่วมด้วย
…
โดยยาคุมรายเดือนแต่ละชนิดจะมีเวลายืดหยุ่นแตกต่างกัน ดังนี้
| ชนิดของยาคุมรายเดือน | เวลายืดหยุ่น | การแก้ไขเมื่อรับประทานช้า |
|---|---|---|
| ยาคุมฮอร์โมนเดี่ยว ชนิดตัวยาไลเนสทรีนอล (Lynestrelnol) ได้แก่ เอ็กซ์ลูตอน (Exluton) และ เดลิต้อน (Dailyton) | ไม่เกิน 3 ชั่วโมง | ให้รับประทานเม็ดล่าสุดที่ลืมทันที 1 เม็ด จากนั้นก็รอรับประทานเม็ดต่อ ๆ ไปตามเวลาปกติ และ หากลืมเกิน 3 ชั่วโมง ควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือให้ใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วยไปอีก 2 วัน |
| ยาคุมฮอร์โมนเดี่ยว ชนิดตัวยาดีโซเจสตริล (Desogestrel) ได้แก่ ซีราเซท (Cerazette) | ไม่เกิน 12 ชั่วโมง | ให้รับประทานเม็ดล่าสุดที่ลืมทันที 1 เม็ด จากนั้นก็รอรับประทานเม็ดต่อ ๆ ไปตามเวลาปกติ และ หากลืมเกิน 12 ชั่วโมง ควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือให้ใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วยไปอีก 2 วัน |
| ยาคุมฮอร์โมนเดี่ยว ชนิดตัวยาดรอสไพรีโนน (Drospirenone) ได้แก่ สลินดา (Slinda) | ไม่เกิน 24 ชั่วโมง | ถ้ารับประทานเม็ดยาฮอร์โมนช้า ให้รับประทานเม็ดล่าสุดที่ลืมทันที 1 เม็ด จากนั้นก็รอรับประทานเม็ดต่อ ๆ ไปตามเวลาปกติ และ หากลืมเกิน 24 ชั่วโมง ควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือให้ใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วย ไปจนกว่าจะได้รับประทานเม็ดยาฮอร์โมนติดต่อกันครบ 7 วัน ถ้ารับประทานเม็ดยาหลอกช้า ให้แกะเม็ดที่ลืมทิ้งไป จากนั้นก็รอใช้เม็ดที่เหลือตามปกติ แล้วต่อแผงใหม่ตามกำหนด |
| ยาคุมฮอร์โมนรวม | 48 ชั่วโมง | ถ้ารับประทานเม็ดยาฮอร์โมนช้า ให้รับประทานเม็ดล่าสุดที่ลืมทันที 1 เม็ด จากนั้นก็รอรับประทานเม็ดต่อ ๆ ไปตามเวลาปกติ และ หากลืมตั้งแต่ 48 ชั่วโมงขึ้นไป ควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือให้ใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วย ไปจนกว่าจะได้รับประทานเม็ดยาฮอร์โมนติดต่อกันครบ 7 วัน ถ้ารับประทานเม็ดยาหลอกช้า ให้แกะเม็ดที่ลืมทิ้งไป จากนั้นก็รอใช้เม็ดที่เหลือตามปกติ แล้วต่อแผงใหม่ตามกำหนด |
หมายเหตุ :
สำหรับยาคุมฮอร์โมนรวมที่มีฮอร์โมนเอสโตรเจน Ethinylestradiol เม็ดละ 0.030 หรือ 0.035 มิลลิกรัม หากอ้างอิงตามแนวทางขององค์การอนามัยโลก (WHO) จะมีเวลายืดหยุ่นเท่ากับ 72 ชั่วโมงนะคะ
ในกรณีที่ไม่ทราบว่ายาคุมชนิดฮอร์โมนรวมที่ใช้อยู่นั้นมีปริมาณเอสโตรเจนเท่าไหร่ หรือหากอ้างอิงตามแนวทางของศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค สหรัฐอเมริกา (CDC) และคณะอนามัยเจริญพันธุ์และสุขภาวะทางเพศ สหราชอาณาจักร (FRSH) ก็ให้ยึดเวลายืดหยุ่นเท่ากับ 48 ชั่วโมง ตามที่ระบุไว้ในตารางค่ะ
…
นอกจากนี้ หากมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกันไปแล้วในช่วงที่ไม่มีผลคุมกำเนิดใด ๆ อยู่ ก็ควรรับประทานยาคุมฉุกเฉินโดยเร็วภายใน 72 ชั่วโมง หรืออย่างช้าไม่เกิน 120 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์ด้วยนะคะ
…
และแม้ว่าการรับประทานยาคุมช้าไม่เกินเวลายืดหยุ่น จะยังให้ผลในการคุมกำเนิดได้ แต่ประสิทธิภาพก็อาจด้อยกว่าผู้ที่รับประทานถูกต้องและตรงเวลาสม่ำเสมอ
ดังนั้น หากเป็นไปได้ก็ควรรับประทานยาคุมให้ตรงเวลา หรือหากลืมอยู่บ่อยครั้ง โดยเฉพาะถ้าทำให้รับประทานช้ากว่าเวลายืดหยุ่น ซึ่งเพิ่มความเสี่ยงที่จะล้มเหลวในการป้องกันการตั้งครรภ์ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อพิจารณาวิธีคุมกำเนิดอื่นที่ไม่ต้องบริหารยาบ่อย ๆ ซึ่งน่าจะเป็นทางเลือกที่ดีกว่าค่ะ
…
เอกสารอ้างอิง
- FSRH CEU Guidance: Recommended Actions after Incorrect Use of Combined Hormonal Contraception, 2020.
- FSRH CEU Guidance Progestogen-only Pills, 2015. (Updated April 2019)
- U.S. Selected Practice Recommendations for Contraceptive Use, 2016.
- Selected Practice Recommendations forContraceptive Use, 3rd edition, 2016.
- เอกสารกำกับยาภาษาอังกฤษ – Slinda®