ไซโคลเม็กซ์-20 (Ciclomex-20) หรือ ไซโคลเม็กซ์ (Ciclomex) เป็นยาคุมรายเดือนแบบ 21 เม็ดที่มีผลข้างเคียงต่ำ นำเข้าโดยบริษัทเอ็กเซลทิส ประเทศไทย จำกัด (Exeltis Thailand Co.,Ltd.) ราคาประมาณ 90 – 120 บาท
…
ในแผงยาคุมไซโคลเม็กซ์จะมีเม็ดยาเคลือบฟิล์ม (Film-coated tablet) จำนวน 21 เม็ด
แต่ละเม็ดจะมีตัวยาเหมือนกัน นั่นคือ มีฮอร์โมนเอสโตรเจนชื่อว่าเอทธินิลเอสตราไดออล (Ethinylestradiol) 0.020 มิลลิกรัม รวมกับฮอร์โมนโปรเจสตินชื่อว่าเจสโตดีน (Gestodene) 0.075 มิลลิกรัม
…
ไซโคลเม็กซ์เป็นยาคุมที่มีปริมาณเอทธินิลเอสตราไดออลต่ำมาก (Ultra low dose pills) ผลข้างเคียงจากฮอร์โมนเอสโตรเจน ไม่ว่าจะเป็น คลื่นไส้/อาเจียน ปวด/เวียนศีรษะ บวมน้ำ หรือฝ้า จึงพบได้น้อย
และพบปัญหาเรื่องสิว หน้ามัน หรือขนดก ได้น้อยเช่นกัน เพราะแม้ว่าเจสโตดีนจะมีฤทธิ์แอนโดรเจนสูงกว่าโปรเจสตินรุ่นที่ 3 ตัวอื่น แต่ก็มีการใช้ในขนาดที่ต่ำมาก
เจสโตดีนมีผลต้านการบวมน้ำเมื่อใช้ในสัตว์ทดลอง แต่กลับพบน้อยมากหรือไม่พบเลยเมื่อใช้ในมนุษย์ ไซโคลเม็กซ์จึงไม่ถูกจัดให้อยู่ในกลุ่มยาคุมที่มีผลต้านการบวมน้ำ
…
การใช้ยาคุมกำเนิดอาจเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือด โดยพบจากยาคุมสูตรที่มีเอทธินิลเอสตราไดออลรวมกับเจสโตดีน 9 – 12 ราย ต่อผู้ใช้ 10,000 คนต่อปี และอาจเพิ่มขึ้นมากหากนำมาใช้อย่างไม่เหมาะสม หรือมีปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ ร่วมด้วย
จึงควรปรึกษาสูตินรีแพทย์ก่อนใช้นะคะ โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคประจำตัว หรือมีการรับประทานยา/สมุนไพรใด ๆ อยู่ เพื่อพิจารณาความเหมาะสม ให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดในการคุมกำเนิด และเพื่อลดความเสี่ยงของการเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือด รวมถึงการเกิดมะเร็งบางชนิดที่สัมพันธ์กับฮอร์โมนเพศ หรือการเสียชีวิตด้วยโรคหลอดเลือดสมอง/โรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
…
มียาคุมหลายยี่ห้อที่มีตัวยาเหมือนกับไซโคลเม็กซ์ สำหรับยาคุมแบบ 21 เม็ด ได้แก่ แอนนี่ลินน์ (Annylyn), เมลลิแอน (Meliane) และ คลาเรนซ์ (Clarenz)
ส่วนยาคุมแบบ 28 เม็ดที่มีตัวยาเหมือนกับไซโคลเม็กซ์ ได้แก่ แอนนี่ลินน์28 (Annylyn28), เมลลิแอนอีดี (MelianeED), คลาเรนซ์28 (Clarenz28) และ ออนเจล20 (Onjel20)
…
เพื่อให้มั่นใจว่าไม่มีการตั้งครรภ์อยู่ แนะนำให้เริ่มยาคุมแผงแรกภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน
และจะถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้ทันที เพราะยาคุมสามารถยับยั้งการตกไข่ในรอบเดือนนั้นได้เลย
…
หรือถ้ามั่นใจว่าไม่ได้ตั้งครรภ์อยู่ จะเริ่มใช้ยาคุมแผงแรกโดยไม่รอให้ประจำเดือนมาก่อนก็ได้ค่ะ
แต่ยาคุมอาจยับยั้งการตกไข่ในรอบเดือนนั้นไม่ทัน จึงต้องรับประทานไซโคลเม็กซ์ติดต่อกันให้ครบ 7 วันก่อนจึงจะเริ่มคุมกำเนิดได้ ในระหว่างนั้น หากไม่มีผลป้องกันจากวิธีคุมกำเนิดอื่น ๆ อยู่ ก็ควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือให้ใช้ถุงยางอนามัยป้องกันร่วมด้วย
…
แม้ว่าอาการคลื่นไส้อาเจียนจะพบได้น้อยจากยาคุมชนิดฮอร์โมนต่ำมาก แต่ก็แนะนำให้รับประทานไซโคลเม็กซ์ในเวลาก่อนนอน ทั้งเพื่อลดอาการคลื่นไส้อาเจียนที่อาจเกิดขึ้นกับผู้ใช้บางราย รวมถึงช่วยลดความเสี่ยงที่จะลืมใช้
และควรรับประทานให้ตรงเวลาสม่ำเสมอ เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดในการป้องกันการตั้งครรภ์ และลดปัญหาเลือดออกกะปริบกะปรอย
…
แม้ว่ายาคุมแต่ละเม็ดจะมีตัวยาเหมือนกัน แต่แนะนำให้รับประทานเรียงตามลำดับ เพื่อให้ง่ายต่อการตรวจสอบประจำวัน และป้องกันการรับประทานผิดพลาด
ซึ่งในแผงของไซโคลเม็กซ์จะระบุเป็นตัวเลขลำดับการใช้ โดยให้เริ่มรับประทานจากเม็ดยาหมายเลข 1 แล้วใช้ต่อตามลำดับไปเรื่อย ๆ วันละเม็ด จนถึงเม็ดยาหมายเลขที่ 21
แม้การระบุเป็นหมายเลข จะช่วยให้ผู้ใช้รายใหม่เข้าใจได้ง่าย ว่าควรจะเรียงลำดับการรับประทานอย่างไร แต่ก็ยากต่อการตรวจสอบประจำวัน
เพื่อลดความเสี่ยงที่จะรับประทานซ้ำซ้อนเกินขนาด หรือรับประทานไม่ต่อเนื่องกันทุกวัน จึงมีแผ่นช่วยจำแถมมาในกล่อง โดยให้ผู้ใช้เลือกแถบสติกเกอร์ที่ขึ้นต้นแถวตรงกับวันที่เริ่มรับประทานยาวันแรก มาติดในกรอบเส้นประ ด้านบนของแผง ซึ่งมีคำว่า “Autoadhesive / Sticker” กำกับไว้
และควรตรวจสอบตัวย่อของวันในสัปดาห์ที่ระบุไว้ในสติกเกอร์ เทียบกับเม็ดยาที่จะรับประทานในแต่ละวัน ว่าถูกต้องตรงกันหรือไม่
เมื่อใช้ครบ 21 เม็ดแล้วก็ให้เว้นว่างเป็นช่วงปลอดฮอร์โมน 7 วัน ก่อนต่อยาคุมแผงใหม่
ประจำเดือนมักจะมาประมาณวันที่ 3 หรือ 4 ของการเว้นว่าง หรืออาจคลาดเคลื่อนบ้างเล็กน้อย
…
ในกรณีที่ลืมรับประทานยาคุมไซโคลเม็กซ์ ในวันที่นึกได้ก็ให้แกะเม็ดที่ลืมมารับประทานทันที 1 เม็ด (แม้ว่าจะลืมต่อเนื่องกันหลายวัน ก็ให้เลือกเม็ดที่ลืมมารับประทานเพียงแค่เม็ดเดียวเท่านั้น) แล้วรอรับประทานยาคุมตามเวลาปกติอีก 1 เม็ด
หรือถ้านึกได้เมื่อถึงเวลารับประทานยาคุมประจำวันแล้ว ก็ให้รับประทานเม็ดที่ลืม 1 เม็ด พร้อมกับเม็ดยาที่ต้องใช้ในวันนั้น รวมกันเป็น 2 เม็ด
ส่วนวันต่อ ๆ ไป ก็รับประทานวันละเม็ด ตามปกติ
…
หากเริ่มใช้ยาคุมแผงนี้ถูกต้องและมีผลคุมกำเนิดแล้ว ถ้าลืมรับประทานไซโคลเม็กซ์ไม่ถึง 48 ชั่วโมง (นับจากเวลาที่ควรต้องใช้ ไปหาเวลาที่ได้รับประทานจริง) ยังถือว่ามีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องนะคะ จึงไม่จำเป็นจะต้องใช้วิธีป้องกันอื่น ๆ เพิ่มเติม
…
แต่ถ้าลืมรับประทานติดต่อกันตั้งแต่ 48 ชั่วโมงขึ้นไป ก็ควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือให้ใช้ถุงยางอนามัยป้องกันร่วมด้วย ไปจนกว่าจะรับประทานไซโคลเม็กซ์ติดต่อกันครบ 7 วันอีกครั้ง
ถ้าลืมในช่วงสัปดาห์แรก และมีเพศสัมพันธ์ไปแล้วโดยไม่ได้ใช้ถุงยางอนามัย ควรรับประทานยาคุมฉุกเฉินเป็นวิธีป้องกันสำรองทันทีที่ทำได้ ยิ่งเร็วยิ่งดี อย่างช้าไม่เกิน 120 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์
แต่ถ้าลืมในช่วงสัปดาห์ที่สาม เมื่อกลับมาใช้ต่อจนหมดแผงแล้ว ก็ให้เริ่มแผงใหม่ในวันถัดมา โดยไม่ต้องเว้นว่าง 7 วันก่อนค่ะ
การลืมรับประทานไซโคลเม็กซ์ติดต่อกันหลายวัน โดยเฉพาะในช่วงท้าย ๆ แผง อาจทำให้ประจำเดือนในรอบนี้มาเร็วกว่าที่คาดไว้
หรืออาจทำให้ในรอบนี้ไม่มีประจำเดือนมา เนื่องจากมีการต่อยาคุมแผงใหม่โดยไม่เว้นว่าง 7 วันก่อน