เดลิต้อน (Dailyton) เป็นยาคุมรายเดือนชนิดฮอร์โมนเดี่ยว สำหรับสตรีที่ให้นมบุตร หรือทนผลข้างเคียงจากฮอร์โมนเอสโตรเจนไม่ได้ ผลิตโดยห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคล โรงงานเภสัชกรรมพอนด์เคมีคอล ประเทศไทย (POND’S Chemical Thailand R.O.P.) และจัดจำหน่ายโดยบริษัท มาซา แลบ จำกัด (MASA Lab Co.,Ltd.) ราคาประมาณ 90 – 120 บาท
…
ในแผงยาคุมเดลิต้อนมีเม็ดยาตอกอัด (Compressed tablet) สีขาว 28 เม็ด
ซึ่งแต่ละเม็ดจะมีฮอร์โมนโปรเจสตินชื่อว่าไลเนสทรีนอล (Lynestrelnol) อยู่เม็ดละ 0.5 มิลลิกรัม
…
เดลิต้อนเป็นยาคุมแบบ 28 เม็ดที่ต้องใช้ต่อเนื่องกันทุกวัน โดยไม่มีเม็ดยาหลอก จึงไม่มีช่วงปลอดฮอร์โมนให้ประจำเดือนมาเป็นรอบปกติในแต่ละเดือนค่ะ
การมีเลือดออกกะปริบกะปรอย, ประจำเดือนมาไม่ปกติ หรือไม่มีประจำเดือน จึงเป็นผลข้างเคียงเด่นของเดลิต้อน
และอาจพบปัญหาสิว, หน้ามัน หรือขนดกได้ เนื่องจากไลเนสทรีนอลเป็นโปรเจสตินรุ่นที่ 1 ซึ่งมีฤทธิ์แอนโดรเจนสูง
…
แต่เนื่องจากไม่มีส่วนผสมของฮอร์โมนเอสโตรเจน การใช้เดลิต้อนจึงไม่ทำให้เกิดปัญหาบวมน้ำหรือฝ้า
ส่วนอาการคลื่นไส้, อาเจียน และปวดศีรษะ แม้ว่าอาจพบได้บ้าง แต่ก็มักจะไม่รุนแรงเท่ากับยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม
เดลิต้อน จึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการคุมกำเนิด สำหรับผู้ที่ใช้ยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมแล้วทนอาการคลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, บวมน้ำ หรือการเกิดฝ้าไม่ได้
…
ไลเนสทรีนอลไม่เพิ่มความเสี่ยงของการเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือด จึงสามารถใช้กับผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยง หรือต้องการหลีกเลี่ยงอาการอันไม่พึงประสงค์ดังกล่าว
และใช้ในระหว่างที่ให้นมบุตรได้ เนื่องจากไม่กระทบต่อคุณภาพของน้ำนม, ปริมาณน้ำนม หรือระยะเวลาการให้นม
…
แม้จะมีความปลอดภัยสูง แต่ผู้ที่มีโรคประจำตัว หรือมีการรับประทานยาใด ๆ อยู่ ก็ควรปรึกษาสูตินรีแพทย์เพื่อพิจารณาความเหมาะสมในการใช้เดลิต้อนด้วยนะคะ
…
หากหาซื้อเดลิต้อนไม่ได้ สามารถใช้เอ็กซ์ลูตอน (Exluton) ซึ่งมีตัวยาฮอร์โมนไลเนสทรีนอลเหมือนกันแทนได้
หรือจะใช้ซีราเซท (Cerazette) และ สลินดา (Slinda) ที่ใช้โปรเจสตินรุ่นใหม่ เพื่อลดผลข้างเคียงจากฤทธิ์แอนโดรเจน ก็ได้เช่นกัน
…
การให้ลูกดูดนมจากเต้าอย่างสม่ำเสมอ (ไม่เว้นช่วงห่างเกิน 4 ชั่วโมงในเวลากลางวัน หรือเกิน 6 ชั่วโมงในเวลากลางคืน) จะทำให้มีระดับฮอร์โมนโปรแลคตินสูงและส่งผลยับยั้งการตกไข่
การให้นมบุตรจึงถือเป็นการคุมกำเนิดตามธรรมชาติ โดยเรียกวิธีคุมกำเนิดนี้ว่า Lactational Amenorrhea Method หรือ LAM และหากปฏิบัติตามได้อย่างเหมาะสมก็จะมีประสิทธิภาพสูง โดยเฉพาะในช่วง 6 เดือนแรกหลังคลอด ซึ่งแนะนำให้เลี้ยงลูกด้วยนมแม่เพียงอย่างเดียว
อย่างไรก็ตาม หากมีการให้น้ำและอาหารเสริมอื่น ๆ ร่วมด้วย ระยะเวลาในการดูดนมแม่ก็มักจะลดลง หรือเว้นช่วงห่างนานขึ้น จึงอาจไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอที่จะยับยั้งไข่ตกแล้ว
ดังนั้น หากไม่ได้เลี้ยงลูกด้วยนมแม่เพียงอย่างเดียว หรือไม่มั่นใจว่าจะให้ลูกดูดนมจากเต้าได้บ่อยและนานเพียงพอ การใช้ยาคุมกำเนิดเป็นวิธีหลักในการป้องกันการตั้งครรภ์ ก็จะให้ความมั่นใจได้มากกว่าค่ะ
…
หากจำเป็น ก็สามารถเริ่มรับประทานเดลิต้อนได้เลยหลังคลอดบุตร
อย่างไรก็ตาม โดยปกติจะแนะนำให้หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์ภายในช่วงเวลา 4 หรือ 6 สัปดาห์แรกหลังคลอด เพื่อให้มดลูกเข้าอู่ ช่องคลอดกระชับเข้าที่ น้ำคาวปลาหมดไป และแผลที่ช่องคลอดหรือแผลผ่าคลอดหายดีก่อน
ซึ่งหากปฏิบัติตามคำแนะนำดังกล่าว ก็อาจรอเริ่มยาคุมแผงแรกหลังรับการตรวจตามนัด 4 – 6 สัปดาห์หลังคลอดก็ได้นะคะ
…
| การเริ่มใช้เดลิต้อนสำหรับหญิงหลังคลอดที่ให้นมบุตร 1. หลังคลอดไม่ถึง 6 สัปดาห์ หากจำเป็นก็สามารถเริ่มใช้เดลิต้อนได้เลย ไม่ต้องรอให้ประจำเดือนมาก่อน และถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้ทันที 2. หลังคลอด 6 สัปดาห์ – 6 เดือน และยังไม่มีประจำเดือนมาเลย 2.1 ถ้าเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เพียงอย่างเดียว โดยให้ลูกดูดนมจากเต้าอย่างสม่ำเสมอ สามารถเริ่มใช้เดลิต้อนได้เลย ไม่ต้องรอให้ประจำเดือนมาก่อน และถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้ทันที 2.2 ถ้าไม่ได้เลี้ยงลูกด้วยนมแม่เพียงอย่างเดียว หรือไม่ได้ให้ลูกดูดนมจากเต้าอย่างสม่ำเสมอ สามารถเริ่มใช้เดลิต้อนได้โดยไม่ต้องรอให้ประจำเดือนมาก่อนเช่นกัน แต่ควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือให้ใช้ถุงยางอนามัยป้องกัน ไปอีก 2 วันหลังเริ่มยาคุม 3. หลังคลอด 6 สัปดาห์ขึ้นไป และมีประจำเดือนมาแล้ว 3.1 ควรเริ่มใช้เดลิต้อนแผงแรกภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน เพื่อให้มั่นใจว่าไม่มีการตั้งครรภ์ โดยจะถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้ทันทีที่เริ่มใช้ 3.2 หรือถ้ามั่นใจว่าไม่ได้ตั้งครรภ์อยู่ ก็สามารถเริ่มใช้เดลิต้อนแผงแรกได้เลยโดยไม่ต้องรอให้ประจำเดือนมาก่อน แต่ควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือให้ใช้ถุงยางอนามัยป้องกัน ไปอีก 2 วันหลังเริ่มยาคุม |
| การเริ่มใช้เดลิต้อนสำหรับหญิงหลังคลอดที่ไม่ได้ให้นมบุตร 1. หลังคลอดไม่ถึง 21 วัน สามารถเริ่มใช้เดลิต้อนได้เลย โดยไม่ต้องรอให้ประจำเดือนมาก่อน และถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้ทันที 2. หลังคลอดตั้งแต่ 21 วันขึ้นไป แต่ยังไม่มีประจำเดือนมา ถ้ายังไม่มีเพศสัมพันธ์เลย หรือถ้ามั่นใจว่าไม่ได้ตั้งครรภ์อยู่ สามารถเริ่มใช้เดลิต้อนได้เลย โดยไม่ต้องรอให้ประจำเดือนมาก่อน แต่ควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือให้ใช้ถุงยางอนามัยป้องกัน ไปอีก 2 วันหลังเริ่มยาคุม 3. มีประจำเดือนมาแล้ว 3.1 ควรเริ่มใช้เดลิต้อนแผงแรกภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน เพื่อให้มั่นใจว่าไม่มีการตั้งครรภ์ โดยจะถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้ทันทีที่เริ่มใช้ 3.2 หรือถ้ามั่นใจว่าไม่ได้ตั้งครรภ์อยู่ ก็สามารถเริ่มใช้เดลิต้อนแผงแรกได้เลยโดยไม่ต้องรอให้ประจำเดือนมาก่อน แต่ควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือให้ใช้ถุงยางอนามัยป้องกัน ไปอีก 2 วันหลังเริ่มยาคุม |
| การเริ่มใช้เดลิต้อนหลังการแท้งบุตร อาจมีไข่ตกได้เร็ว ทำให้เสี่ยงที่จะตั้งครรภ์อีกถ้ามีเพศสัมพันธ์ที่ไม่มีการป้องกัน จึงควรเริ่มใช้เดลิต้อนภายใน 7 วันหลังแท้งบุตร โดยไม่ต้องรอให้ประจำเดือนมาก่อน แต่ควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือให้ใช้ถุงยางอนามัยป้องกัน ไปอีก 2 วันหลังเริ่มยาคุม ยกเว้นกรณีที่เริ่มใช้เดลิต้อนทันทีที่ยุติการตั้งครรภ์ จึงจะถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้เลย |
| การเริ่มใช้เดลิต้อนในกรณีอื่น ๆ ควรรอให้ประจำเดือนมาก่อน เพื่อให้มั่นใจว่าไม่มีการตั้งครรภ์ แล้วเริ่มใช้เดลิต้อนแผงแรกภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน โดยถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้ทันทีที่เริ่มใช้ หรือถ้ามั่นใจว่าไม่ได้ตั้งครรภ์ จะเริ่มใช้เดลิต้อนแผงแรกโดยไม่รอให้ประจำเดือนมาก่อนก็ได้ แต่หากไม่มีผลป้องกันจากวิธีคุมกำเนิดอื่น ๆ อยู่ ก็ควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือให้ใช้ถุงยางอนามัยป้องกัน ไปอีก 2 วันหลังเริ่มยาคุม |
…
พบอาการคลื่นไส้อาเจียนได้น้อยมากจากการใช้เดลิต้อน จึงสามารถเลือกเวลารับประทานยาคุมได้ตามความสะดวก โดยอาจรับประทานก่อนนอนเช่นเดียวกับยาคุมรายเดือนยี่ห้ออื่น ๆ ก็ได้ เพื่อลดความเสี่ยงที่จะลืมรับประทาน
แต่ต้องรับประทานให้ตรงเวลาอย่างเคร่งครัด เพราะถ้ารับประทานเดลิต้อนช้ากว่าเวลาปกติเกิน 3 ชั่วโมง ก็จะไม่มีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องแล้ว
…
ในแผงของเดลิต้อนจะมีการระบุตัวย่อของวันในสัปดาห์เอาไว้
ให้เลือกเม็ดยาที่ระบุตัวย่อตรงกับวันที่จะรับประทาน เช่น ถ้าเริ่มใช้ยาคุมแผงนี้ในวันจันทร์ ก็ให้แกะเม็ดยาที่ระบุว่า “จ” (ซึ่งย่อมาจากวันจันทร์) มาใช้เป็นเม็ดแรก
จากนั้นก็ใช้ต่อวันละเม็ด ตามลำดับที่เลือกไว้ ไปเรื่อย ๆ จนกว่าจะหมดแผง
เมื่อใช้ครบ 28 เม็ดแล้ว ก็ให้ต่อยาคุมแผงใหม่ในวันถัดมา
ประจำเดือนของผู้ใช้เดลิต้อน อาจไม่มา หรือมาไม่ตรงตามรอบปกติ แต่ถ้ามีการใช้ยาคุมถูกต้องและตรงเวลาสม่ำเสมอ ก็มีความเสี่ยงน้อยมากที่จะตั้งครรภ์ จึงสามารถต่อยาคุมแผงใหม่ได้เลย โดยไม่ต้องรอให้ประจำเดือนมาก่อนค่ะ
หรือถ้ามีประจำเดือนมากลางแผง ก็สามารถใช้ยาคุมแผงนั้นต่อได้ตามปกติ ไม่จำเป็นจะต้องทิ้งแผงเดิมเพื่อไปเริ่มแผงใหม่นะคะ
…
หากลืมรับประทานเดลิต้อนไม่เกิน 3 ชั่วโมง ให้รีบรับประทานเม็ดที่ลืมทันทีที่นึกได้ และยังถือว่ามีผลคุมกำเนิดต่อเนื่อง จึงไม่จำเป็นจะต้องใช้วิธีคุมกำเนิดอื่น ๆ เพิ่มเติม
…
แต่ถ้าลืมรับประทานเดลิต้อนเกิน 3 ชั่วโมง หากยังไม่ถึงเวลารับประทานยาคุมประจำวัน ให้รับประทานเม็ดที่ลืมทันทีที่นึกได้ 1 เม็ด (แม้จะลืมติดต่อกันหลายวัน ก็ให้เลือกเม็ดที่ลืมมารับประทานเพียงแค่เม็ดเดียว) แล้วรอใช้เม็ดยาประจำวันนั้นตามเวลาปกติอีก 1 เม็ด
หรือหากถึงเวลารับประทานยาคุมประจำวันแล้ว ก็ให้รับประทานเม็ดที่ลืม 1 เม็ด พร้อมกับเม็ดยาที่ต้องใช้ในวันนั้น รวมกันเป็น 2 เม็ด
หลังจากนั้นก็รับประทานต่อวันละเม็ด ตามปกติ
แต่เนื่องจากไม่มีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องแล้ว จึงควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือให้ใช้ถุงยางอนามัยป้องกัน ไปอีก 2 วันหลังกลับมาใช้ยาคุมต่อ
และควรรับประทานยาคุมฉุกเฉินทันที หรืออย่างช้าไม่เกิน 120 ชั่วโมง หลังมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน ในช่วงที่ไม่มีผลคุมกำเนิดจากเดลิต้อน
ยกเว้นในกรณีของหญิงหลังคลอดไม่ถึง 6 เดือน ที่ยังไม่มีประจำเดือนมา หากเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เพียงอย่างเดียว และให้ลูกดูดนมจากเต้าอย่างสม่ำเสมอ องค์การอนามัยโลกชี้ว่าน่าจะยังมีผลยับยั้งไข่ตกจากการให้นมบุตรอยู่ จึงไม่จำเป็นจะต้องงดมีเพศสัมพันธ์หรือใช้วิธีป้องกันสำรอง แม้ว่าจะลืมรับประทานเดลิต้อนเกิน 3 ชั่วโมงนะคะ