ถ้าใช้ยาคุมแบบ 21 เม็ดอยู่ แต่มีวันหนึ่งทำยาหล่นหาย เลยเอาเม็ดถัดไปมากิน ใช้ครบ 20 เม็ดก็หมดแผง วันที่ 21 จึงไม่ได้กินยา ตอนนี้อยู่ในช่วงหยุดยาระหว่างที่รอต่อแผงใหม่ แบบนี้จะยังคุมได้ไหม และถ้าประมาณ 2 สัปดาห์ที่แล้วมีเพศสัมพันธ์หลั่งใน จะทำให้ท้องหรือเปล่า
…
ยาคุมแบบ 21 เม็ด เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมค่ะ ถ้าเริ่มรับประทานยาคุมแผงนี้อย่างถูกต้อง เช่น หากเป็นยาคุมแผงแรกและเริ่มใช้ภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน หรือหากเป็นการต่อแผงใหม่และเริ่มใช้ตรงตามกำหนด ก็ถือว่ามีผลคุมกำเนิดทันที
แต่ถ้าเริ่มเม็ดแรกของแผงหลังจากนั้น ก็สามารถคุมกำเนิดได้ หลังจากที่ใช้ติดต่อกันจนครบ 7 วัน
ซึ่งในกรณีที่มีผลคุมกำเนิดจากยาคุมแผงนั้นแล้ว หากลืมหรือพลาดการใช้ ติดต่อกันไม่ถึง 2 วัน1-3 (หรือ 3 วัน1 ในบางกรณี) ก็ถือว่ายังมีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องนะคะ
…
การมีเพศสัมพันธ์หลั่งใน ซึ่งเกิดขึ้นประมาณ 2 สัปดาห์ที่ผ่านมา หากอยู่ในช่วงที่มีผลคุมกำเนิดจากยาคุมแผงนี้แล้ว ก็ไม่มีปัญหาค่ะ ถือว่ามีความเสี่ยงน้อยมากที่จะตั้งครรภ์ โดยเฉพาะถ้ารับประทานยาคุมตรงเวลาสม่ำเสมอ
…
โดยปกติ หลังจากใช้ยาคุมแบบ 21 เม็ดหมดแผง ก็จะเว้นว่าง 7 วันเพื่อเป็นช่วงปลอดฮอร์โมนให้ประจำเดือนมา แล้วต่อแผงใหม่ในวันที่ 8 ของการเว้นว่าง
ถ้าไม่ลืมหรือพลาดการใช้ยาคุมแบบ 21 เม็ด ติดต่อกันตั้งแต่ 2 วันขึ้นไป1-3 (หรือ 3 วันขึ้นไป1 ในบางกรณี) โดยเฉพาะในช่วงสัปดาห์สุดท้ายของแผง และยังต้องการใช้ต่อ ด้วยการเริ่มแผงใหม่ตามกำหนด ก็จะถือว่ามีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องกันทุกวัน แม้จะหยุดรับประทานยาคุมในช่วงที่เว้นว่างนะคะ
…
อย่างไรก็ตาม หากมีช่วงปลอดฮอร์โมนนานเกินไป ก็อาจลดประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์ ดังนั้น เพื่อไม่ให้มีช่วงปลอดฮอร์โมนเกิน 7 วัน จึงให้ถือว่าวันที่ควรรับประทานเม็ดที่ 21 ซึ่งไม่ได้รับประทาน เพราะไม่มีเม็ดยาเหลือให้ใช้แล้ว เป็นวันแรกของการเว้นว่างค่ะ จากนั้นก็เว้นว่างต่ออีก 6 วัน
และเมื่อเว้นว่างจนครบ 7 วันแล้ว ก็เริ่มรับประทานยาคุมแผงใหม่ในวันที่ 8 ของการเว้นว่าง ซึ่งจะเลื่อนขึ้นมา 1 วันจากกำหนดเดิม
…
เช่น สมมติว่าเริ่มเม็ดแรกของแผงตรงกับวันจันทร์ แล้วใช้ครบ 21 เม็ด วันที่รับประทานเม็ดสุดท้ายก็จะตรงกับวันอาทิตย์ จากนั้นก็เว้นว่าง 7 วัน คือ จันทร์ – อังคาร – พุธ – พฤหัสบดี – ศุกร์ – เสาร์ – อาทิตย์ และเริ่มแผงใหม่ในวันจันทร์
แต่ถ้าทำยาคุมหาย 1 เม็ด จึงเหลือใช้แค่ 20 เม็ด วันที่รับประทานเม็ดสุดท้าย (ซึ่งหมายถึงวันที่รับประทานจริง ไม่ใช่ตัวย่อในแผง) ก็จะตรงกับวันเสาร์ จากนั้นก็เว้นว่าง 7 วัน คือ อาทิตย์ – จันทร์ – อังคาร – พุธ – พฤหัสบดี – ศุกร์ – เสาร์ และเริ่มแผงใหม่ในวันอาทิตย์นั่นเอง
…
เอกสารอ้างอิง
- Selected Practice Recommendations for Contraceptive Use, 3rd edition. Geneva: World Health Organization; 2016.
- U.S. Selected Practice Recommendations for Contraceptive Use. Centers for Disease Control and Prevention, 2016.
- FSRH CEU Guidance: Recommended Actions after Incorrect Use of Combined Hormonal Contraception, March 2020 (Amended July 2021).